Sposób na filozofię. Kluczowe zagadnienia z dydaktyki przedmiotowej
Grzybowski, J., Jaworska, A., Kazimierczak-Kucharska, A., Norwa, A., Waleszczyński, A., Zalewska, S. L. (2016). Sposób na filozofię. Kluczowe zagadnienia z dydaktyki przedmiotowej. Warszawa: Liberi Libri.
Spis treści
WSTĘP
ROZDZIAŁ 1: Lękam się świata bez filozofii. O nieodzowności humanistyki w dobie techniki i globalizacji
1.1 Konieczność filozofii
1.2 Narodziny sztuk wyzwolonych
1.3 Uniwersytet domem humanistyki
1.4 Upadek humanistyki
1.5 Uniwersytet – biznes i korporacyjna logika
1.6 Kognitywny kapitalizm
1.7 Złowroga moc etatyzmu
1.8 Pragmatyzm a ideały kształcenia
1.9 Demokracja – dialog, kultura, światopogląd
ROZDZIAŁ 2: Czy starożytna paideia może być alternatywą dla współczesnej pedagogiki? Antyczne metody wychowawcze i ich obecna rola
2.1 Filozofia jako sposób życia
2.2 Rola ćwiczeń duchowych w paidei starożytnej Grecji oraz starożytnego Rzymu
2.3 Antyczna paideia a aktualne wzorce kształcenia
ROZDZIAŁ 3: Problem ujawniania przez nauczyciela własnej tożsamości moralnej w nauczaniu etyki i filozofii
3.1 Nauczyciel na lekcjach filozofii i etyki
3.2 Etyka, moralność i tożsamość
3.3 Matthew Lipmana filozofowanie z dziećmi i młodzieżą
3.4 Filozofia! Ale jaka?
3.5 Nauczyciel-filozof
3.6 Tożsamość moralna nauczyciela
ROZDZIAŁ 4: Język i filozofia. O Naturalnym Metajęzyku Semantycznym i jego związkach z filozofią
4.1 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – rozważania wstępne
4.2 Inspiracje filozoficzne koncepcji NMS
4.3 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – cel i założenia koncepcji
4.4 Kierunki rozwoju NMS
4.5 Jak wykorzystać NMS w dydaktyce filozofii?
ROZDZIAŁ 5: Metody problemowe na lekcji etyki i filozofii jako możliwe działanie prewencyjne
5.1 Metody rozwiązywania problemów – informacje ogólne
5.2 Rozwiązywanie problemów poznawczych
5.3 Rozwiązywanie problemów decyzyjnych
5.4 Rozwiązywanie problemów praktycznych
5.5 Nauczanie i uczenie się metodą „układanki”
5.6 Metoda wychowania bez porażek
5.7 Rola nauczyciela
5.8 Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów
5.9 Oceny i wartościowania
ROZDZIAŁ 6: Trudności w uczeniu się – profilaktyka i terapia
6.1 Trudności w uczeniu się
6.2 Specyficzne trudności w uczeniu się
6.3 Niepowodzenia szkolne
6.4 Profilaktyka i terapia
BIBLIOGRAFIA
ANEKS: Konspekty lekcji o tematyce filozoficznej i etycznej
ks. Jacek Grzybowski
Urodzony w 1973 roku, doktor habilitowany filozofii, prof. UKSW. Pracuje na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej UKSW w Warszawie. Autor książek i artykułów naukowych z dziedziny filozofii polityki, filozofii kultury i historii filozofii. Najważniejsze publikacje: Miecz i pastorał. Filozoficzny uniwersalizm sporu o charakter władzy (2006); Theatrum Mundi. Kosmologia i teologia Dantego Alighieri (2009); Philosophical and Religious Sources of Modern Culture (redakcja, Frankfurt am Main, 2012); Byt, tożsamość, naród. Próba wyjaśnienia formuły „tożsamość narodowa” w perspektywie metafizyki (2012); Myśl filozoficznie – myśl politycznie! Analiza i ocena historyczno-kulturowych racji filozofii polityki (redakcja, 2013); Uciec z krainy zapomnienia (2016). W artykułach i książkach podejmuje problematykę filozoficznych inspiracji i źródeł współczesnych zagadnień kulturowych i cywilizacyjnych.
Agnieszka Jaworska
Doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, terapeuta pedagogiczny w Szkole Podstawowej nr 289 w Warszawie. Przez wiele lat adiunkt w Instytucie Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Autorka książek i artykułów z dziedziny pedeutologii, dydaktyki i andragogiki. Opublikowała m.in. Katolickie uniwersytety ludowe w świetle nauczania społecznego Kościoła, Warszawa: Wydawnictwo SWPR, 2004. Współredagowała książkę Myśl pedeutologiczna i edukacja ustawiczna nauczycieli, Warszawa: Wydawnictwo SWPR, 2006. Obecnie w swoich pracach podejmuje problematykę trudności w uczeniu się.
Kontakt: [email protected]
Anna Kazimierczak-Kucharska
Doktor nauk teologicznych, absolwentka studiów magisterskich oraz doktoranckich z filozofii, absolwentka podyplomowych studiów z zarządzania oświatą, współpracownik Katedry Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się głównie wokół starożytnej filozofii pogańskiej i jej wpływu na chrześcijaństwo pierwszych wieków. Interesuje się również średniowiecznym realizmem filozoficznym, zwłaszcza metafizyką i antropologią filozoficzną. Autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych poświęconych m.in. starożytnej oraz średniowiecznej filozofii, w których poruszane są także zagadnienia z zakresu wychowania (Aspekty procesu dążenia do doskonałego życia w filozofii greckiej i w chrześcijaństwie pierwszych wieków, „Studia Theologica Varsaviensia” 2(2009), s. 183–200; Troska o duszę bodźcem dla dialektycznej metody wychowawczej Sokratesa, „Disputationes” 2(2010), s. 9–20; Kształtowanie współczesnego człowieka przez pryzmat ćwiczeń duchowych filozofii starożytnej, w: Multum, non multa. Młodzi badacze w poszukiwaniu prawdy, red. U. Czyżewska, T. Siewierski, R. K. Tabaszewski, J. Żołnierz, Lublin: KUL, 2012, s. 47–57). Członek Redakcji „Rocznika Tomistycznego”. Aktualnie prowadzi własną działalność gospodarczą pod nazwą Apeiron, świadcząc profesjonalne usługi edukacyjne.
Kontakt: [email protected]
Agnieszka Norwa
Uczestniczka studiów doktoranckich w zakresie językoznawstwa w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jest absolwentką Wydziału Nauk Humanistycznych, Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych, Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prowadzi zajęcia dydaktyczne z kultury języka na UKSW. Jej zainteresowania badawcze obejmują semantykę współczesnego języka polskiego, filozofię języka oraz pragmatykę językową. Autorka publikacji z zakresu grzeczności językowej i semantyki językoznawczej. Członek Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i Towarzystwa Kultury Języka.
Kontakt: [email protected]
Andrzej Waleszczyński
Doktor, adiunkt w Katedrze Etyki Ogólnej w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Kierownik Centrum Badań nad Filozofią i Polityką Środkowoeuropejskiego Instytutu Zmiany Społecznej, stypendysta Austrian Agency for International Cooperation in Education and Research (OeAD-GmbH) na Uniwersytecie Wiedeńskim. Wieloletni nauczyciel etyki i filozofii. Autor książki: Feministyczna etyka troski. Założenia i aspiracje. W swoich badaniach koncentruje się na zagadnieniach z zakresu etyki, ewolucji moralności, filozofii eksperymentalnej, filozofii prawa oraz dydaktyki etyki i filozofii.
Kontakt: [email protected]
Sabina Lucyna Zalewska
Doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, wykłada na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej. W swoich pracach akademickich i zajęciach dydaktycznych podejmuje problematykę z zakresu metodyki nauczania, pedeutologii oraz pedagogiki małżeństwa i rodziny. Najważniejsze publikacje: Uwarunkowania osobowości nauczyciela. Wymiar pedeutologiczny, w: Myśl pedeutologiczna i edukacja ustawiczna nauczycieli, red. A. Jaworska, S. Zalewska, Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, 2006, s. 113–118; Nauczanie metaforyczne jako sposób odnalezienia się w sytuacji szkolnej, w: Uczeń i nauczyciel w wyścigu do wiedzy – wybrane aspekty nauczania i uczenia się, red. K. Franczak, S. Chrobak, Warszawa: Salezjański Instytut Wychowania Chrześcijańskiego, 2006, s. 95–119; Nauczyciel akademicki dziś. Nadzieje i oczekiwania, „Warszawskie Studia Pastoralne” 16(2012), s. 298–313; Bała M., Jeziorska J., Zalewska S., Pokochać mądrość. Zarys dydaktyki filozofii i etyki, Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 2009.
Kontakt: [email protected], www.sabinazalewska.pl
Recenzje przygotowali:
– prof. dr hab. Ireneusz Ziemiński
– dr hab. Maria M. Boużyk