
Uprzedzenia w Polsce 2017. Oblicza przemocy międzygrupowej
Stefaniak, A., Winiewski, M. (2018). Uprzedzenia w Polsce 2017. Oblicza przemocy międzygrupowej. Warszawa: Liberi Libri.
Opis książki
Zarówno w Polsce, jak i na świecie zachodzą dynamiczne zmiany w sposobie prowadzenia debaty publicznej na tematy związane z różnorodnością społeczną, imigracją czy ogólnie pojętymi procesami międzygrupowymi. Kryzys migracyjny oraz sukcesy wyborcze skrajnie prawicowych, populistycznych polityków przekładają się na nasilanie się przemocy międzygrupowej, czyli przemocy motywowanej przynależnością grupową ofiar. Rozpoznając to zjawisko jako istotny problem społeczny podczas prac nad trzecią edycją badania Polski Sondaż Uprzedzeń skoncentrowaliśmy się szczególnie na mechanizmach psychologicznych odpowiedzialnych za kształtowanie się poparcia dla tego typu przemocy.
Książka „Uprzedzenia w Polsce 2017: Oblicza przemocy międzygrupowej” prezentuje wyniki Polskiego Sondażu Uprzedzeń przeprowadzonego w połowie 2017 r. oraz porównuje je do wyników poprzednich edycji sondażu, co pozwala na uchwycenie zmian postaw międzygrupowych w polskim społeczeństwie. Trzynaście rozdziałów napisanych przez członkinie i członków oraz współpracowniczki i współpracowników Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego prezentuje kompleksowy obraz aktualnych postaw wobec przemocy międzygrupowej oraz wobec szeroko rozumianej różnorodności wśród Polek i Polaków.
Spis treści
Wprowadzenie
Rozdział 1. Uwarunkowania akceptacji przemocy międzygrupowej w Polsce
Mikołaj Winiewski, Dominika Bulska, Aleksandra Świderska
Rozdział 2. Światopogląd i dehumanizowanie uchodźców a akceptacja przemocowych strategii rozwiązania kryzysu migracyjnego
Aleksandra Świderska, Mikołaj Winiewski
Rozdział 3. Mowa nienawiści jako zachowanie powiązane ze stereotypami i emocjami międzygrupowymi
Karolina Hansen, Aleksandra Świderska
Rozdział 4. Przemoc motywowana nienawiścią. Analiza Brunatnej Księgi
Anna Stefaniak, Mikołaj Winiewski
Rozdział 5. Postawy wobec osób homoseksualnych w Polsce – diagnoza, zmiany w czasie i korelaty
Paulina Górska
Rozdział 6. Wiara w spiskujący gender. Charakterystyka zjawiska i jego podłoże psychologiczne
Marta Marchlewska, Filip Łozowski, Aleksandra Cichocka
Rozdział 7. Postawy wobec przemocy płciowej i praw reprodukcyjnych kobiet
Małgorzata Mikołajczak, Maria Babińska
Rozdział 8. Diagnoza i konsekwencje antysemityzmu w Polsce
Dominika Bulska, Mikołaj Winiewski
Rozdział 9. Kontakt międzygrupowy i dystans społeczny – wyniki Polskiego Sondażu Uprzedzeń 2017
Anna Stefaniak, Katarzyna Malinowska, Marta Witkowska
Rozdział 10. Postawy wobec muzułmanów w Polsce
Anna Stefaniak, Magdalena Skrodzka
Rozdział 11. Teorie spiskowe a polityka
Maria Babińska, Michał Bilewicz
Rozdział 12. Zmobilizowani żołnierze i rozgoryczeni weterani. O różnych grupowych reakcjach na poczucie braku kontroli
Wiktor Soral
Rozdział 13. Poglądy polityczne a uprzedzenia – analiza danych z Polskich Sondaży Uprzedzeń (2009, 2013, 2017)
Anna M. Rędzio, Wiktor Soral
Rozdział 14. Polski Sondaż Uprzedzeń 2017. Metodologia badania
Aleksandra Świderska, Mikołaj Winiewski
O Autorkach i Autorach

dr Anna Stefaniak
Absolwentka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, współpracowniczka Centrum Badań nad Uprzedzeniami, badaczka wizytująca na Loyola University Chicago. Aktualnie odbywa staż podoktorski na Carleton University w Ottawie. Interesuje się problematyką psychologii stosunków międzygrupowych, psychologią sprawiedliwości społecznej, psychologicznymi uwarunkowaniami działania zbiorowego na rzecz grup obcych, a także metodami redukcji uprzedzeń i ewaluacją tych metod.

dr Mikołaj Winiewski
Jest adiunktem w Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, członkiem Instytutu Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego a także affiliated assistant professor na University of Delaware. Jego główne zainteresowania badawcze to zagadnienia związane z przemocą kolektywną, szeroko rozumiana psychologia stosunków międzygrupowych, antysemityzm oraz metodologia badań i pomiar zmiennych psychologicznych.
Fragmenty recenzji
Tomasz Besta
Moja ogólna ocena tej książki jest zdecydowanie pozytywna. Publikacja ta jest wartościowa, oparta na nowych badaniach sondażowych, obejmuje wiele obszarów psychologii stosunków międzygrupowych oraz – co zawsze warto podkreślać – przeznaczona jest do publikacji w otwartym dostępie. Bardzo się cieszę, że pierwszy tom „Uprzedzeń w Polsce” ma swoją kontynuację. Rzetelna interpretacja danych sondażowych i zakotwiczenie jej w istniejących teoriach psychologicznych to bardzo ważne aspekty książki, również z punktu widzenia upowszechniania wiedzy. Wydaje się, że zbyt często informacje o wynikach sondaży giną po kilku internetowych wzmiankach lub komentarzach w prasie popularnej.
Łukasz Jurczyszyn
Zaletą opracowania jest niewątpliwie jego kompletność: wykorzystanie klasycznej i najnowszej literatury oraz wyników badań sondażowych na temat uprzedzeń oraz akceptacji przemocy międzygrupowej. Autorzy skorzystali również z zasobów Brunatnej Księgi, czyli monitoringu incydentów na tle rasistowskim i ksenofobicznym w Polsce, systematycznie opracowywanego przez antyrasistowskie Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”. Dodatkowo, w myśl zasady pluralizmu metodologicznego, badacze skorzystali zarówno z analizy ilościowej, jak i jakościowej.